Monitor Bouwketen: gevarieerd beeld in de bouwketen blijft
Donderdag 21 december 2023
Het Economisch Instituut voor de Bouw heeft de Monitor Bouwketen najaar 2023 uitgevoerd in opdracht van de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus, Bouwend Nederland, Koninklijke NLingenieurs en Techniek Nederland. Het veldwerk van het onderzoek heeft gelopen in de periode oktober-november 2023. Conjunctuurindicatoren over de bouwketen laten gemiddeld een daling zien ten opzichte van een half jaar geleden, maar een positieve kijk op de toekomst overheerst. Per saldo wordt er over de hele keten een toename van de omzet en het personeelsbestand verwacht. Tussen de branches en deelmarkten binnen de bouwketen bestaan verschillen. Dit blijkt uit de Monitor Bouwketen najaar 2023.
Bekijk hier de Monitor Bouwketen najaar 2023
Bij architectenbureaus is het beeld over de toekomst minder somber geworden ten opzichte van het voorjaar. Bij installatiebedrijven nemen de verwachtingen gemiddeld gezien af. Bij de ingenieursbureaus en bouwbedrijven blijven de meeste indicatoren net als in het voorjaar gelijk of dalen deze.
Conjunctuur per schakel in de bouwketen
Architectenbureaus
De gemiddelde werkvoorraad is ten opzichte van de voorjaarsmeting met twee tiende maand toegenomen naar 4,9 maanden werk. De verwachtingen rondom de omzet en het personeel zijn negatief; een derde van de bureaus verwacht een afname van de omzet, terwijl 27% een hogere omzet verwacht. Daarnaast verwacht 15% een kleiner personeelsbestand in de komende maanden, 8% verwacht een uitbreiding.
Ingenieursbureaus
Bij de ingenieursbureaus is de gemiddelde werkvoorraad ten opzichte van de voorjaarsmeting met vier tiende maand afgenomen en kwam uit op 6,1 maanden werk. Ongeveer een derde van de bureaus verwacht een hogere omzet, terwijl een kwart een lagere omzet verwacht. De verwachtingen over het personeelsbestand zijn ongeveer gelijk gebleven: per saldo verwacht 12% van de bureaus een uitbreiding van het personeelsbestand.
Bouwbedrijven
Bouwbedrijven hebben gemiddeld genomen nog steeds een goed gevulde orderportefeuille. De werkvoorraad bedraagt 10,5 maanden werk, dit is twee tiende maand lager dan in de voorjaarsmeting. Per saldo verwacht 2% van de bedrijven personeel aan te nemen, tegenover 5% in de voorjaarsmeting. De omzetverwachting van bouwbedrijven is gelijk aan het niveau van het voorjaar: per saldo verwacht 2% van de bouwbedrijven een toename op dit vlak.
Installatiebedrijven
De gemiddelde werkvoorraad is met acht tiende maand gedaald naar 10,4 maanden werk. De verwachtingen omtrent de omzet zijn positiever dan in de voorjaarsmeting. Per saldo verwacht 57% een omzetstijging tegenover 52% in de voorjaarsmeting. De verwachtingen rondom uitbreiding van het personeelsbestand blijven hoog, maar zijn licht gedaald. Per saldo verwacht 80% personeel aan te nemen, waar dit in het voorjaar 83% was.
Bekendheid en impact nieuwe wet- en regelgeving
In de najaarsmeting zijn er extra vragen gesteld over de Wet kwaliteitsborging, de Omgevingswet en diverse duurzaamheidsnormen zoals BENG, MPG en GWP. De uitkomsten hiervan verschillen per schakel in de bouwketen en zijn terug te lezen in het rapport.
Over Monitor Bouwketen
Monitor Bouwketen is een gezamenlijk initiatief van de brancheverenigingen in de bouwketen: de Branchevereniging Nederlandse Architectenbureaus, Bouwend Nederland, NLingenieurs en Techniek Nederland. De bouwketen beslaat ruim 5% van het bruto binnenlands product (bbp) en is goed voor 600.000 arbeidsjaren aan werk in Nederland. De Monitor Bouwketen is gebaseerd op de gegevens van ongeveer 1.500 bedrijven en verschijnt twee keer per jaar.
Gerelateerd nieuws
In de infrasector staat gemiddeld 25% van de gerealiseerde omzet open aan vorderingen. De tijd tussen het moment dat de kosten worden gemaakt en de ondernemer deze betaald krijgt, legt een fors beslag op de liquiditeit. En daarmee wordt het ook een rem op investeringen en de snelheid van betalen aan de ketenpartners. De alternatieve betalingsregeling biedt hiervoor een oplossing. Logisch dus dat hier veel animo voor is.
De raadplegingen voor een herziening van de Europese Aanbestedingsrichtlijn zijn begonnen. De Europese Commissie geeft zelf al een schot voor de boeg met haar beleid om de administratieve lasten voor bedrijven en overheden fors te verlagen. Op het Aanbestedingscongres 2025, waar ruim 70 publieke opdrachtgevers en ondernemers bijeen kwamen, klonk duidelijk door dat daar grote behoefte aan is.
De krapte op de arbeidsmarkt is groot. Er moet efficiënter worden gewerkt en dat vraagt om een andere samenstelling van opdrachten. Het Rijksvastgoedbedrijf heeft een nieuw soort contract in voorbereiding: het geïntegreerd instandhoudingscontract (GIC). Al het onderhoud dat in een vastgoedcomplex moet plaatsvinden wordt ondergebracht in een enkel contract bij een enkele marktpartij.