Enorme vernieuwingsopgave infrastructuur blinde vlek bij beheerders
Dinsdag 14 november 2023
We staan op een kantelpunt. Inwoners van Nederland zijn gewend om veilig van A naar B te komen, maar steeds meer bruggen en viaducten naderen het einde van hun technische levensduur en moeten vervangen worden. Deze opgave is veel groter én kostbaarder dan gedacht. Toch hebben beheerders de urgentie niet op het netvlies, blijkt uit het landelijke prognoserapport Vernieuwing infrastructuur van TNO. We maken ons grote zorgen en pleiten voor onmiddellijke actie.
Bekijk de onderzoeksresultaten
Onze voorzitter Arno Visser: "Het onderzoek van TNO laat duidelijk de ernst van de situatie zien. We benadrukken al langer dat de staat van onze infrastructuur nog te weinig aandacht krijgt. Als we niet tijdig de steven wenden, koersen we af op ongelukken. Bovendien weet iedereen dat als je onderhoud te lang laat liggen, de kosten alleen maar verder oplopen. Laten we dus structureel de financiële middelen organiseren voor deze enorme opgave".
Veiligheid van onze viaducten en bruggen in het geding
Een betrouwbare infrastructuur is essentieel om Nederland veilig en bereikbaar te houden. Toch komen die veiligheid en bereikbaarheid nu in het geding. Zo brokkelde deze zomer beton van een viaduct over de A9 bij Akersloot af, wat zorgde voor lange files en voor schade aan auto's. Ook vielen er stukken van de Waalbrug op het Waalstrand, vlak naast de strandgangers. Verder staan weggebruikers de komende maanden in de file op de A7 door een grote renovatie van het viaduct bij Purmerend. Eerder liet onderzoek van de Logistieke Alliantie al zien dat hierdoor grote (economische) schade ontstaat. Het zijn slechts drie voorbeelden waar elke inwoner van Nederland zijn eigen ervaringen aan kan toevoegen. Ze zijn illustratief voor het uitstellen van onderhoud en de risico’s van gebrekkig, of te laat, inzicht in de technische staat van civiele infrastructuur bij beheerders.
Kosten voor vervangen civiele infrastructuur lopen flink op
Met het vernieuwen van verouderde tunnels en bruggen is heel veel geld gemoeid. TNO voorspelt een toename van de kosten van €1,1 miljard in 2021 naar €2,4 miljard per jaar tot 2030, om daarna verder op te lopen naar ruim €3 miljard per jaar. Tot 2100 gaat het om maar liefst €260 miljard inclusief de vernieuwing van wegfunderingen en riolering. En dan zijn sluizen, technische tunnelinstallaties en wegonderhoud nog niet eens meegerekend. Het grootste deel van de kosten ligt bij gemeenten. Hun infrabudgetten moeten volgens TNO groeien van €0,53 nu naar €1,32 miljard per jaar tot 2030 en €1,8 miljard per jaar in de periode 2031-2050. De bedragen lopen zo op, omdat de vernieuwingsopgave tot nu toe nog weinig voortvarend wordt opgepakt.
Structureel de uitvoering versnellen
Op basis van het prognoserapport doet TNO een aantal aanbevelingen. De randvoorwaarden zijn helder: meer urgentie bij beheerders en meer geld. Het probleem is veel groter dan gemeenten en provincies nu denken. Dus, stelt TNO, breng de vernieuwingsopgave beter in kaart en bereid deze (financieel) voor. Vanwege de structurele behoefte aan infragelden, stelt TNO voor om langjarig middelen beschikbaar te stellen. Die aanbeveling ondersteunen we van harte. We blijven druk uitoefenen op alle betrokken partijen om meters te gaan maken. Een slimme, geïndustrialiseerde aanpak waarbij je niet brug voor brug het wiel gaat uitvinden, biedt kansen. Ook een nauwe samenwerking tussen markt en overheid in een op te richten platform V&R is een stap in de goede richting.
Over het onderzoek
In 2021 heeft TNO een eerste prognoserapport opgesteld voor de vernieuwingsopgave van civiele infrastructuur in Nederland. In reactie op de overhandiging op 10 mei 2021 spraken de drie bestuurders namens de gemeenten, provincies en de rijksoverheid met elkaar af om periodiek een update van de landelijke prognose te (laten) maken. De stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de provincie Noord-Holland namens het IPO, de ministeries I&W en BZK namens het Rijk en de gemeente Leeuwarden namens de VNG.
Beeld: Onderhoud aan de Waalbrug, van Paul Rapp
Gerelateerd nieuws
Het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) onderzoekt twee keer per jaar de stand van de conjunctuur in de bouw. De resultaten over de tweede helft van 2024 zijn gemengd, maar overwegend positief.
Voorzitter Arno Visser besprak afgelopen zondag het woningtekort bij WNL Op Zondag met Kamerlid Merlien Welzijn van NSC. Hij benadrukte dat niet het gebrek aan wetgeving ertoe heeft geleidt dat het woningtekort de 400.000 is gepasseerd, maar het gebrek aan afgegeven vergunningen. Op minister Keijzers voorgenomen Woontop moeten afdwingbare afspraken worden gemaakt die ervoor zorgen dat er jaarlijks 100.000 bouwvergunningen worden afgegeven. Kamerlid Welzijn kon zich vinden in deze oproep.
Om aan de grote vraag naar woningen te voldoen moeten er in de komende jaren honderdduizenden woningen bij worden gebouwd. Daarmee staan gemeenten en provincies voor een enorme opgave. In Breda werkten de gemeente en bouwpartners Maas-Jacobs Groep en Nederlandse Bouw Unie (NBU) intensief samen tijdens de voorbereidingen van Blossem. In 100 dagen stelden zij samen een gebiedsperspectief op, na nog eens 6 maanden lag er een ontwikkelvisie voor 615 nieuwe woningen.