Veilig werken in de ondergrond: de kleur zegt niet alles

Theoretische en feitelijke ligging

Machinaal grondroeren mag alleen als je een geldige KLIC (graaf)melding hebt én je een, voor die locatie, specifieke werkinstructie hebt ontvangen. Het is belangrijk dat je hierom vraagt, zodat de risico’s in de voorbereiding bekend zijn en je in de uitvoering de juiste beheersmaatregelen kan nemen. Jaarlijks publiceert het RDI een overzicht van de graafschades. Uit de rapportage van 2023 blijkt dat er één schade per 18 graafbewegingen ontstaat. Omdat elke graafschade een potentieel veiligheidsrisico heeft, willen we in de graafketen minder schades. Opdrachtgevers moeten extra aandacht besteden aan de feitelijke situatie onder de grond. Bouwend Nederland is aangesloten bij de vereniging Kabel en Leiding Overleg, om graafschades in de keten te voorkomen én deelnemer van verschillende Kadaster overleggen ter verbetering van de visualisatie, liggingsgegevens en processen.

Ontwikkeling risicobesef

Als er een incident is geweest, schieten we snel in de regelreflex. Maar het levert meer op om samen te evalueren en er als sector van te leren. Hierbij is er aandacht voor de beweegreden, het gedrag en factoren die het gedrag beïnvloeden. Daarnaast wil je tijdens de opleiding het risicobesef bij de toekomstige medewerker al ‘aan zetten’. Als Bouwend Nederland hebben we de taal en mindset van hein® omarmd en nemen deze op in de opleiding tot monteur.

Veiligheid buiten begint binnen

Risico’s moet je tijdens de onderzoeks- en ontwerpfase identificeren, dus ruim vóór de uitvoering. Een risico-inventarisatie en bijbehorend maatregelplan zorgt ervoor dat de vaklieden buiten veilig werken. Het risicobesef van medewerkers binnen is dus essentieel. De Governance Code Veilige Energienetten heeft een paar jaar geleden workshops en leren van incidenten geïnitieerd. Hierbij zijn verschillende hulpmiddelen ontwikkeld.

Belangrijk is ook dat je verschillende risico’s kent, zodat je weet hoe je veilig kunt werken én wat je moet doen als het toch mis gaat. Bekijk bijvoorbeeld deze video. Werkzaamheden aan kabels en leidingen worden uitgevoerd door medewerkers met een aanwijzing (veiligheid) en bedrijven die CKB zijn gecertificeerd (kwaliteit).

Weet jij wat je ziet?

Aan de hand van een KLIC (graaf)melding kun je de aangetroffen objecten in de ondergrond identificeren. Handig daarbij is dat je uiterlijke kenmerken kunt vergelijken met de verstrekte (theoretische) gegevens, al biedt dat geen zekerheid. Een voormalige waterleiding onder de weg, kan in het verleden zijn gebruikt als mantelbuis voor elektrakabels. Je kennis kun je testen met deze Herken de kabel of leiding-quiz en meer informatie over het herkennen van kabels en leidingen vind je in een Groeiboek.

Bij twijfel, neem contact op met de netbeheerder die ook via meetmethoden uitsluitsel kan geven.

Publicatie

Bekijk ook de publicatie ‘Wat organisaties in de bouwsector kunnen leren van dodelijke ongevallen: een samenspel van processen op juridisch, ethisch en operationeel vlak’, met medewerking van Hans van der Steen.