'Overheid heeft voorbeeldrol in goed opdrachtgeverschap'

Raymond Wanders, PvdA-wethouder in de gemeente Emmen (Werk, Inkomen, Beroepsonderwijs en Gezondheid), ziet het liefst dat iedere ondernemer die voor de gemeente werkt, zijn of haar maatschappelijke verantwoordelijkheid breed opvat. Zo verwoordt Emmen het ook in het coalitieakkoord: "Wij geven het goede voorbeeld door sociaal en duurzaam inkopen op te nemen in ons inkoop- en aanbestedingsbeleid. We zorgen dat er in ons beleid een goede balans is tussen lokaal, duurzaam en economisch inkopen".

Wanders: "In aanbestedingen nemen wij Social Return on Investment op, kortweg 'SROI'. We werken met het bouwblokkenmodel waarbij een opdrachtnemer diverse elementen kan optellen om tot de gevraagde SROI-verplichting te komen. We werken zoveel mogelijk met lokale partijen en daarnaast zit de 'social return' vaak in het inschakelen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat is prima, maar ik zou het uiteindelijk nog wel breder willen trekken. Bijvoorbeeld door stageplekken of praktijkleren voor voortijdig schoolverlaters ook te waarderen in de aanbesteding".

Verantwoord bouwen-toets

De gemeente Emmen ging een half jaar geleden in gesprek met Bouwend Nederland en de vakbonden voor de bouw, in het kader van een pilot voor goed opdrachtgeverschap. De cao-partijen in de bouw werken aan een verantwoord bouwen-toets, een soort checklist duurzaam aanbesteden voor opdrachtgevers. Wanders juicht het initiatief toe. "Ik was blij verrast dat werkgevers en -nemers in de bouw hier samen werk van willen maken. Natuurlijk moeten overheden daar als opdrachtgevers aan meewerken. Voor mij is het een no-brainer dat we als gemeente er alles aan moeten doen om een goede opdrachtgever te zijn."

Mooie voorbeelden

Wanders ziet SROI dan dus liefst zo breed mogelijk. In zijn eigen regio ziet hij mooie voorbeelden van bedrijven uit de bouw- en technieksector die in brede zin een bijdrage leveren aan de maatschappij. "We hebben in onze regio bijvoorbeeld een bouwbedrijf dat zijn handtekening heeft gezet onder de alliantie Emmen Rookvrij. Voor zover ik weet de enige ondertekenaar vanuit de bouw, die met een rookvrije bouwplaats meedoet in het streven naar de rookvrije generatie – prachtig toch? Hetzelfde geldt voor een groot installatiebedrijf in onze regio, dat alle medewerkers heeft gescreend op laaggeletterdheid."

Technische innovaties en voorschriften kunnen een probleem zijn voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. "Als een werkgever hier aandacht voor heeft, zijn mensen beter en langduriger inzetbaar en voelen ze zich ook zekerder. Deze werkgever is daarmee bezig door bijvoorbeeld meer te werken met instructiefilmpjes en pictogrammen, in plaats van met alleen tekst. Met een andere werkgever ben ik in gesprek over het ondersteunen van medewerkers die door de hoge energieprijzen en inflatie moeite hebben om rond te komen. Schulden en financiële stress vormen een belangrijke oorzaak voor ziekteverzuim. Zowel voor werkgever als werknemer is het belangrijk dat financiële gezondheid bespreekbaar is. Dan is er nog een infrabedrijf dat onder het mom 'Van wens naar mens' werkt aan het aannemen van medewerkers die niet precies in het plaatje van een vacature passen, maar tóch worden aangenomen en binnen het bedrijf verdere scholing krijgen. Ik vind dat prachtige initiatieven. Ik zou willen dat we bedrijven die op zo'n manier bijdragen aan de samenleving en aan de duurzame inzetbaarheid van medewerkers, daarvoor via aanbestedingen waardering kunnen geven. Deze onderwerpen horen wat mij betreft in een verantwoord bouwen-toets, want het gaat over de verantwoordelijkheid die je als opdrachtgever en opdrachtnemer wilt nemen voor mensen die in de bouw werken."

Mensen per opdracht inzetten

Een van de problemen waar bouwers tegenaanlopen, is dat de ene gemeente heel andere SROI-eisen stelt dan de andere. Hierdoor kunnen (of willen) ze mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt niet altijd duurzaam in dienst nemen. Wanders erkent dat probleem. "Bouwers werken natuurlijk over gemeentegrenzen heen. Met de zes gemeenten binnen de arbeidsmarktregio Drenthe werken we al veel samen. Ik hoop dat we dat de komende jaren verder kunnen verstevigen. Hetzelfde geldt voor de drie noordelijke provincies, want bouwers werken natuurlijk ook vaak over provinciegrenzen heen. Het zou mooi zijn als we SROI niet meer altijd per opdracht bekijken. Bouwers kunnen daar een rol in spelen, maar wij als overheden kunnen zeker meer doen in onze aanbestedingen. Dat is inherent aan onze voorbeeldrol."