Klimaatadaptief en natuurinclusief bouwen

Landelijk beleid

Deltabeslissing en Deltaplan

Het doel: Nederland is in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig ingericht. Ruimtelijke adaptatie (klimaatadaptatie) is onderdeel van het Deltaprogramma. Het einddoel en ambities zijn vastgelegd in de Deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie. Het Rijk heeft de deltabeslissing en klimaatadaptief ruimtelijk beleid vastgelegd in het Nationaal Waterprogramma (NWP), de Nationale Omgevingsvisie en de Nationale Klimaatadaptatiestrategie (NAS). De uitvoering staat beschreven in het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie. Dit is een stapsgewijze aanpak: risicoanalyses, maatregelen en een calamiteiten-aanpak.

Uitvoering ligt grotendeels bij decentrale overheden. Gemeenten, waterschappen en provincies zijn verplicht regionale uitvoeringsplannen klimaatadaptatie op te stellen. Hierin staat hoe zij concreet invulling geven aan urgente risico's.

Natuurvisie

In de Natuurvisie beschrijft het kabinet het natuurbeleid tot 2025. De natuurvisie verlegt de aandacht: van bescherming van natuur tegen de samenleving naar versterking van natuur dóór de samenleving. Volgens de natuurvisie kunnen economie en natuur goed samengaan en van elkaar profiteren. Bedrijven houden steeds meer rekening met natuur en biodiversiteit. De Rijksoverheid blijft eindverantwoordelijk voor de natuur. Zo zorgt het Rijk voor wettelijke natuurbescherming en goede internationale afspraken. Ook investeert het Rijk samen met provincies in het Natuurnetwerk Nederland. Dit is het netwerk van bestaande en toekomstige natuurgebieden.

Insteek Bouwend Nederland

Wij staan achter de doelen van het Rijk en pleiten voor de onderstaande punten.

Maak de regionale inzet op klimaatadaptatie en natuurinclusief bouwen kenbaar aan het regionale bedrijfsleven. Stem in een vroeg projectstadium af tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

Decentrale overheden hebben een grote rol in de klimaatadaptieve gebiedsmaatregelen. Zij maken het regionale beleid en bepalen in grote lijnen de beoogde maatregelen. Het is belangrijk dat deze plannen bekend zijn bij het bedrijfsleven dat beoogd wordt deze plannen uit te voeren. Het is belangrijk dat decentrale overheden, liefst in een vroeg projectstadium, afstemmen met de uitvoerende bedrijven, dan zijn nog ontwerpkeuzes mogelijk. Daarnaast helpt het als er een regionaal uitvoeringsplan ligt, die duidelijkheid biedt aan het bedrijfsleven over de geplande maatregelen en focus. Bedrijven weten dan welke inzet zinvol is bij adviezen of ontwerpkeuzes.

Neem klimaatadaptieve en natuurinclusieve maatregelen mee in gunningen

Het is belangrijk de markt uit te dagen (verder) te innoveren. Bedrijven moeten zich met klimaatadaptieve en natuurinclusieve oplossingen kunnen onderscheiden in de markt. Op het moment dat deze thema’s een serieuze rol spelen in de gunning zullen meer bedrijven hierin initiatief nemen.

Zorg voor een goed beheer en onderhoudsplan en monitor effecten

Bij veel klimaatadaptieve en natuurinclusieve maatregelen is adequaat beheer/ onderhoud essentieel voor het langdurig functioneren van de maatregel. Toch wordt dit aspect nog (te) weinig meegenomen in projecten. De ecologie verschilt, ook in een klein land als Nederland, enorm per gebied. Bij natuurinclusieve maatregelen is het belangrijk te monitoren of de maatregel effect heeft gehad. Om te leren voor toekomstige projecten in die regio of om te kijken of er mogelijke bijgestuurd kan worden.

Stel landelijke uniforme prestatie-eisen vast daar waar het kan

Uniforme landelijke uitvoerbare en betaalbare prestatie-eisen zijn voor bedrijven belangrijk om (verder) te investeren in innovaties en daarmee nieuwe concepten in de markt te zetten. Als opdrachtgevers dit gevarieerd uitvragen en beoordelen werkt dat belemmerend voor het ontwikkelen van nieuwe breed toepasbare concepten. De Maatlat groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving is hierin een eerste stap. Belangrijk is onderscheidt te maken in maatregelen op gebouw en/of gebiedsniveau.

Kijk bij klimaatadaptatie naar meekoppelkansen voor natuurinclusief bouwen en vice versa

Veel klimaatadaptieve maatregelen lenen zich goed voor het combineren met natuurinclusief bouwen. Dat is de reden dat onder andere het platform KAN Bouwen inzet op klimaatadaptieve en natuurinclusieve nieuwe woonwijken. Maar ook in de GWW liggen kansen om beide thema’s goed te combineren.

Inzet

We zetten onder andere in op deze landelijke initiatieven. Daarnaast zijn er binnen Vakgroepen, regio’s en afdelingen ook steeds meer initiatieven die zich richten op een klimaatadaptief en/of natuurinclusief bouwen.

• Platform KAN Bouwen: klimaatadaptief bouwen met de natuur
  Bouwend Nederland, NEPROM en WoningBouwersNL hebben het platform KAN Bouwen opgericht. Binnen KAN werken projectontwikkelaars, bouwbedrijven en gemeenten aan concrete klimaatadaptieve natuurinclusieve woonwijken. Alle leden van KAN Bouwen (circa 40) starten voor 2023 met de bouw van een klimaatadaptieve natuurinclusieve woonwijk. De kennis die hierbij wordt opgedaan en ontwikkeld wordt sectorbreed gedeeld. Via de website zijn de diverse publicaties te vinden en wordt aangegeven wanneer bijeenkomsten plaatsvinden. Veel bijeenkomsten staan open voor alle geïnteresseerden.
• TKI Bouw en Techniek - TKI Bouw en Techniek (tki-bouwentechniek.nl)
  TKI Bouw en Techniek is het Topconsortium voor Kennis en Innovatie in bouwontwerp, bouw en bouwtechniek gericht op een CO2-vrije en toekomstbestendige gebouwde omgeving. Bouwend Nederland was een van de initiatiefnemers en is nauw betrokken. Klimaatadaptief, natuurinclusief en omgevingsbewust bouwen is een van de drie meerjarige, missiegedreven innovatieprogramma’s die worden opgezet en uitgevoerd vanuit de samenwerking tussen het bedrijfsleven, kennisinstellingen, overheden en gebruikers.
• OSKA: Overleg Standaarden Klimaatadaptatie
  Veel standaarden (normen, richtlijnen en checklists) voldoen niet aan de huidige klimaatomstandigheden. OSKA werkt met overheden, marktpartijen en kennisinstellingen aan de update van standaarden, zodanig dat klimaatadaptatie er goed in verwerkt is. Door standaarden aan te passen zal klimaatadaptatie in de praktijk vanzelfsprekender toegepast worden. Wij zijn een van de OSKA-partners.