Q&A: Energietransitie en -infrastructuur

• Energiesystemen: warmte
• Centrale energiesystemen
• Energietechnieken en -infrastructuur
• Centrale overheid
• Impact op ruimtelijke ordening
• Decentrale overheid
• Europese context

 

Energiesystemen: warmte

Wat is aquathermie?

Aquathermie is benutting van warmte uit oppervlaktewater, afvalwater of drinkwater. De warmte uit het water wordt opgewaardeerd met een warmtepomp. Dit kan centraal met een collectieve warmtepomp, of met een warmtepomp per gebouw.

 

Wat is geothermie en wat is het verschil met bodemenergie?

Geothermie, ook wel aardwarmte genoemd, is de benutting van warmte uit de diepe ondergrond, vanaf 500 meter onder de grond en dieper. Bodemenergie is de toepassing van warmte en koude die in de ondergrond zijn opgeslagen op een diepte van minder dan 500 meter. 

 

Wat is groengas?

Groengas is gas uit biomassa dat opgewerkt is tot aardgaskwaliteit en via het bestaande gasnet naar de klant kan. Voor de gebruiker is groengas gelijk aan aardgas en er zijn geen aanpassingen nodig in zijn/haar gastoestellen. Groengas is maar beperkt beschikbaar; bij voorkeur wordt het alleen toegepast in wijken waar alternatieven veel duurder of technisch niet haalbaar zijn.

Lees meer over het potentieel van groen gas 

 

Groen gas is een verzamelnaam voor verschillende gassen. Welke gassen zijn dit?

1. Biogas
2. Syngas
3. Waterstof

 

Kan waterstof een optie zijn om klimaatneutrale warmtevoorziening in de bestaande bouw te realiseren?

Gebruik van waterstof kan een zinvolle bijdrage leveren aan realisatie van aardgasvrije wijken in de bestaande bouw. Maar grootschalige inzet van waterstof is op korte termijn niet te verwachten. Klimaatneutrale waterstof is nog nauwelijks beschikbaar en er is nog weinig ervaring met het gebruik ervan voor het verwarmen van huizen en gebouwen.

Centrale energiesystemen

Welke centrale energiesystemen bestaan er?

• Gasnet
• Stroomnet
• Warmtenet
• Wind op zee
• Waterstof

 

Welke rol heeft aardgas in het energiesysteem van de toekomst?

Het kabinet beschrijft in de 'Kamerbrief over de rol van gas in het energiesysteem van nu en in de toekomst' de essentiële rol van aardgas in het energiesysteem en als onderdeel van een geleidelijke transitie zolang er nog onvoldoende duurzame alternatieven zijn. Gasvormige energiedragers blijven dus richting 2050 een onvervangbare functie houden het energiesysteem (30% finale energievraag), voor oa opvang piekvraag GO, warmtenetten, industrie, mobiliteit of grondstof.

 

Wat is er precies nodig om een warmtenet toe te passen?

In de 'Digitale Handleiding voor Warmtenetten' staat een beschrijving van welke onderdelen nodig zijn voor toepassing van een warmtenet. De gids is gemaakt door adviesbureau DWA in opdracht van TKI Urban Energy Topsector Energie en is bedoeld voor politici, bestuurders, ambtenaren, lokale duurzame energiecoöperaties en alle anderen die zich met warmtenetten bezighouden.

 

Welke rol heeft waterstof in de energietransitie?

Vanuit het Klimaatakkoord is een programmatische aanpak voorgesteld voor innovaties op het gebied van waterstof in de toekomst. Dit document geeft o.a. meer uitleg over pilots en demonstratieprojecten, infrastructuur en brede waterstoftoepassingen.

Energietechnieken en -infrastructuur

Waar moeten we rekening mee houden om een effectieve energievoorziening te realiseren?

Voor een duurzame en schone energievoorziening zal de opslag van energie een steeds grotere rol gaan spelen. Bijvoorbeeld door het opslaan van energie uit windmolens en zonnepanelen voor tijdstippen dat het niet waait en er geen zon schijnt, het opslaan van energie in elektrische voertuigen of het opslaan van zonnewarmte in de bodem. Opslag van energie wordt onmisbaar voor een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem.

Centrale overheid

Wat is de beleidsagenda voor waterstof?

Het kabinet schetst in de 'Kamerbrief over Kabinetsvisie waterstof' op hoofdlijnen de beleidsagenda voor waterstof en onderstreept het belang van waterstof als noodzakelijke schakel binnen een duurzaam energiesysteem. De eerstkomende tien jaar zal die productie vooral ten dienste staan van gebruik in de industrie. Maar ook gebouwde omgeving, mobiliteit en elektriciteitsvoorziening zullen aansluiten.

 

Welke rol heeft aardgas in het energiesysteem van de toekomst?

Het kabinet beschrijft in de 'Kamerbrief over de rol van gas in het energiesysteem van nu en in de toekomst' de essentiële rol van aardgas in het energiesysteem en als onderdeel van een geleidelijke transitie zolang er nog onvoldoende duurzame alternatieven zijn. Gasvormige energiedragers blijven dus richting 2050 een onvervangbare functie houden het energiesysteem (30% finale energievraag), voor oa opvang piekvraag GO, warmtenetten, industrie, mobiliteit of grondstof.

 

Hoe zal groengas deel uitmaken van het beleid richting 2030?

Minister Wiebes beschrijft de inzet van het kabinet om de ontwikkeling van CO2-vrije gassen, als alternatief voor aardgas, te stimuleren. Het kabinet zet in op een productieverhoging van groengas (70 PJ (2 bmc) in 2030 obv prioritering van biomassa-inzet. Groengas kan worden ingezet op plekken waar alternatieve verduurzamingsstrategieën technisch of economisch niet haalbaar zijn.

 

Hoe moeten we de basisindustrie verduurzamen richting 2050?

Met de 'Kamerbrief Kabinetsvisie op verduurzaming basisindustrie 2050' schetst het kabinet een nieuw perspectief voor-, en het belang van een duurzame, klimaatneutrale basisindustrie in Nederland. De transitie naar klimaatneutraliteit zal nog grote inspanningen vragen van bedrijven en overheid, financieel en qua samenwerking, met een actieve regierol voor de Rijksoverheid. Nederland kan met een transitie van de eigen basisindustrie de kweekvijver en accelerator worden voor duurzame industrie wereldwijd en tegelijkertijd haar strategische positie in industriële waardeketens versterken.

Impact op ruimtelijke ordening

Wat is de visie van het Rijk omtrent marktordening?

De afwegingsprincipes uit de Nationale Omgevingsvisie (Novi) zijn ook relevant bij keuzen ten aanzien van de inzet van waterstof: combinaties van functies gaan voor enkelvoudige functies, kenmerken en identiteit van een gebied staan centraal, afwentelen wordt voorkomen. Bij de conversie van elektriciteit naar waterstof treden energieverliezen op die impact kunnen hebben op het ruimtelijk beslag voor productie van energie. Daarom zal worden bezien hoe de principes van de Novi zich verhouden tot de ruimtelijke impact van conversie, opslag, transport en gebruik van waterstof, ook ten opzichte van andere energiedragers

Decentrale overheid

Hoe pakken de Nederlandse regio's het complexe energievraagstuk aan?

Conform de afspraak uit het Klimaatakkoord, onderzoeken 30 energieregio’s in Nederland waar en hoe het best duurzame elektriciteit op land (wind en zon) opgewekt kan worden en welke warmtebronnen zijn te gebruiken om wijken en gebouwen van het aardgas af te koppelen. In het Regionale Energiestrategie beschrijft elke energieregio zijn keuzes. Het Nationaal Programma RES ondersteunt de regio's bij het maken van de RES.

 

Hoe ondersteunt de overheid de gemeenten bij het maken van toekomstvisies omtrent energie?

Met De Leidraad ondersteunt het Rijk de gemeenten om goed onderbouwde Transitievisies Warmte en uitvoeringsplannen te kunnen opstellen. De Leidraad bestaat uit twee onderdelen: de Startanalyse, ontwikkeld door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), en de Handreiking voor lokale analyse van het Expertise Centrum Warmte (ECW).

 

Hoe kan bestaande woningbouw verduurzaamd worden?

Binnen het programma 'Aardgasvrije wijken' kijken gemeentes hoe bestaande huizen en wijken het beste aardgasvrij kunnen worden gemaakt. Vanuit proefwijken wordt onderzocht op welke wijze een wijkgerichte aanpak kan worden ingericht en opgeschaald.

Europese context

Wat is de Europese Green Deal?

De Europese Green Deal is onze routekaart om de economie van de EU duurzaam te maken. Dat lukt alleen als op alle beleidsdomeinen de klimaat- en milieuproblemen worden aangegrepen als een kans om de transitie voor iedereen zo rechtvaardig en inclusief mogelijk te maken.