Provincies benadrukken urgentie klimaatadaptief bouwen op papier, uitvoering onderbelicht

Lees hier het volledige rapport, onze belangrijkste observaties zijn:

• Urgentie: de urgentie van klimaatadaptatie komt duidelijk naar voren in het provinciaal beleid en in de gevoerde dialogen. Ook zijn de opgaven grotendeels in beeld. Dat geldt zeker voor overstromingen en hemelwateroverlast en vaak ook voor hitte, droogte en verlies van biodiversiteit. 
• Bestaande bouw: om in 2050 klimaatbestendig te zijn, conform doelen van het landelijk Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie en provinciaal beleid, ligt er een enorme opgave voor bestaande bouw en infrastructuur. Deze opgave lijkt nog onderbelicht. Toch is het van groot belang om dit snel op te pakken. 
• Meer integraliteit: klimaatadaptatie raakt enorm veel andere opgaven en thema’s binnen het provinciehuis. Om echt te kunnen versnellen, is een aanpak in samenhang met alle thema’s nodig. Dit is daarom een oproep aan vele afdelingen binnen de provincie om te onderzoeken hoe onderlinge samenhang kan worden gerealiseerd. Zoek bouwende partijen vroegtijdig op om samen knelpunten op te lossen en innovaties de ruimte te geven.
• Gunnen op klimaatadaptieve oplossingen: zorg dat bouwbedrijven zich kunnen onderscheiden met klimaatadaptieve duurzame oplossingen. Dit kan alleen als opdrachtgevers dit inzetten als gunningscriterium in aanbestedingen.

“In de ontwerpfase van een project liggen veel mogelijkheden nog open om klimaatadaptieve keuzes te maken. Mis geen kans door bouwers al in een vroegtijdig stadium mee te laten denken,” aldus Helen Visser, beleidsadviseur duurzaamheid bij Bouwend Nederland. “Daarnaast liggen er goede combinatiekansen met natuurinclusief bouwen. Door bijvoorbeeld parkjes aan te leggen maak je een verstedelijkt gebied hittebestendiger, natuurinclusiever en aantrekkelijker om in te wonen voor mens en dier. Het is hierbij belangrijk dat er gelabeld budget beschikbaar is om klimaatadaptieve maatregelen te realiseren.“

Zo vult iedere provincie het in

Er zijn verschillen in mate waarin en wijze waarop de provincies werken aan de thema’s overstromingen, hitte, droogte en verlies van biodiversiteit. Vaak is dit ingegeven vanuit de lokale situatie, bijvoorbeeld bodemdaling.

• Groningen focust op waterveiligheid en ziet een voorbeeldrol voor zichzelf op het gebied van zoetwaterbewustzijn.
• Friesland werkt gebiedsgericht en vraaggestuurd. De provincie accepteert dat niet alle klimaatschaderisico’s vermeden kunnen worden.
• Drenthe vliegt de gevolgen van klimaatverandering per sector aan en ziet haar rol in klimaatadaptatie vooral als gespreksstarter.
• Flevoland ziet klimaatadaptatie als “urgent maar niet acuut”. Droge voeten en gezondheid zijn de focus.
• Overijssel stemt af met het projectnetwerk Woonkeuken. Dit netwerk bestaat uit partijen uit de provincie, waaronder gemeenten, marktpartijen en woningcoöperaties, die samenwerken om de woningbouw te versnellen.
• Gelderland verwelkomt pilots en zet in op ontharden en vergroenen van (stedelijk gebied in) de provincie.
• Utrecht wil koploper zijn en ziet klimaatadaptatie als kans voor het bevorderen van innovatie en het versterken van de economie. Extra focus op hitte.
• Noord-Holland focust op nauwe samenwerking met externe partners om samen te werken aan klimaatadaptatie.
• Zuid-Holland prioriteert klimaatadaptatie in het stedelijk gebied en wil een voorbeeldproject om klimaatadaptatie en de woningbouwopgave te combineren.
• Zeeland benadert klimaatadaptatie met name vanuit landelijk/fysische hoek en heeft een grote opgave op waterveiligheid.
• Noord-Brabant combineert klimaatadaptatie met mitigatie (zoals de energietransitie), wil ‘klimaatproof’ worden en ziet kansen in technische en sociale innovatie.
• Limburg focust op overstroming, en ziet het samenwerkingsverband met Noord-Brabant (Uitvoeringsagenda Ruimtelijke Adaptatie Zuid-Nederland) als leidend beleid.

Behoefte aan uniformiteit en snelheid

Tijdens de dialoogsessies omschreef het merendeel van de provincies de komst van de Maatlat als een algemeen kader waarin zij hun eigen regelgeving verder vorm kunnen geven. Ook gaven provincies aan de voorkeur te hebben voor landelijke sturing op een vergelijkbare aanpak. De leden van Bouwend Nederland onderschrijven dit vanuit een behoefte aan uniformiteit en snelheid. Op het moment van de dialoogsessies was de Landelijke Maatlat voor een groene klimaatadaptieve gebouwde omgeving nog in ontwikkeling. Inmiddels is de Maatlat gereed.