'De elektrificatie van de bouw geeft extra uitdagingen'

Al vijftien jaar houdt ElaadNL zich bezig met onderzoek naar en het testen van slim en duurzaam opladen. ElaadNL is een initiatief van de gezamenlijke Nederlandse netbeheerders. Door hun betrokkenheid bij ElaadNL bereiden de netbeheerders zich voor op de toekomst, vertelt marktontwikkelaar Flip Oude Weernink. "Samen met fabrikanten van over de hele wereld testen we in ons testlab in Arnhem de nieuwste technieken voor het opladen van voertuigen en materieel. Daarnaast onderzoeken we de groei van verschillende vormen van elektrisch vervoer, de bijbehorende laadinfrastructuur en hoe deze slim in te passen in het stroomnet." Oude Weernink zit er prima op zijn plek. "De overgang naar emissieloos bouwen is onvermijdelijk. Ik vind het interessant om die ontwikkeling van dichtbij te volgen en mee de praktische randvoorwaarden rondom het laden in te vullen."

Emissieloos bouwen kent extra uitdagingen

De elektrificatie van de bouw geeft extra uitdagingen ten opzichte van andere sectoren, stelt Oude Weernink. "Het gaat om zwaar materieel dat relatief veel vermogen en dus stroom nodig heeft, vaak op plekken waar het stroomnet nog onvoldoende of niet is gerealiseerd. De hoge stroomvraag is bovendien slechts tijdelijk van aard. Daardoor is het creëren van een laadvoorziening duur; je schrijft de investering snel af. We hebben in de bouw veel lijnprojecten, zoals de aanleg van een weg of een dijkverzwaring. Dan is er over langere afstanden stroom nodig, wat extra aandacht en capaciteit vraagt. Tot slot is er óók stroom nodig voor transport naar de bouwplaats toe, met bestelbusjes en e-trucks. Deze factoren samen maken dat de stroomvoorziening een grote uitdaging is, wat vraagt om gestandaardiseerde en schaalbare oplossingen."

Sterke stijging elektrisch bouwen verwacht

Intussen groeit elektrisch bouwen sneller dan eerder gedacht. Oude Weernink: "In ons middelste scenario komt de totale elektriciteitsvraag in de bouw uit op 1 terawattuur (TWh) in 2035 en 2,3 TWh in 2050. In vergelijking met andere sectoren komt de markt wat later op gang, maar we verwachten een sterke stijging." Volgens hem zijn niet alle opdrachtgevers zich bewust van de impact die dit heeft op het net. Daarom ontwikkelde ElaadNL in overleg met de netbeheerders de Ladder van laden voor elektrisch bouwen. "Vanuit het beheer van het stroomnet en het maatschappelijke belang, is het laden op bestaande laadinfrastructuur en stroomaansluitingen het meest gewenst. Ook flexibele oplossingen zoals verwisselbare accupakketten, of het naar voren halen van een toch al noodzakelijke netaansluiting, passen prima."

Handige rekentool vermogensvraag

Welke keuze je ook maakt, in alle gevallen is het tijdig in kaart brengen van de verwachte vermogensvraag cruciaal, stelt Oude Weernink. "Samen met het Emissieloos Netwerk Infra ontwikkelen we een vernieuwde rekentool. Deze tool helpt je om een goede inschatting te maken van de elektriciteitsvraag. In de nieuwe versie kun je voorbeeldprojecten en specifiek bouwmaterieel selecteren." Hij verwacht dat dit hulpmiddel eind 2024 of begin 2025 beschikbaar is. "Verder organiseren we binnenkort een workshop om te komen tot een laadvisie emissieloos bouwen. Daarin beschrijven we aan welke voorwaarden laadpleinen en laadvoorzieningen op de bouwplaats bij voorkeur voldoen. Denk aan het toegankelijk maken van openbare laadpleinen voor zwaar, en breed, bouwmaterieel."

Bewustwording en standaardisatie

Eind november is er een testevenement bij ElaadNL, vertelt Oude Weernink. "Dan bouwen we een bouwplaats met materieel, snelladers en batterijcontainers na in ons testlab. Zo krijgen we goed in beeld wat er in de praktijk gebeurt en wat er nodig is." Uiteindelijk dragen alle activiteiten van ElaadNL bij aan bewustwording en standaardisatie, en daarmee aan het versnellen van emissieloos bouwen. "We streven ernaar dat elk type bouwmaterieel straks bij een willekeurige laadpaal kan laden, net zoals elke elektrische auto overal kan laden. Ook ontwikkelen we protocollen voor netbewust laden. Via slimme systemen laad je dan vooral tijdens daluren in het stroomgebruik, bijvoorbeeld in de nacht. In veel gevallen kan dat in de bouw prima omdat de werktuigen dan toch stil staan."

Tip aan bouwpartners

Oude Weernink spreekt met waardering over de open houding van bouwbedrijven. "Ik spreek veel ondernemers die de kansen zien en zich niet laten ontmoedigen door de knelpunten. Bouwbedrijven werken ook graag mee aan onze testevenementen." Punt van aandacht is volgens hem dat nog niet alle partijen in de keten voldoende kennis hebben over dit complexe dossier. "Daarom proberen we onze analyses en testresultaten zo breed mogelijk onder de aandacht te brengen. Dat doen we via onze nieuwsbrief en via bijeenkomsten." Zijn tip aan bouwpartners: "Bezint eer ge begint met het aanvragen van extra capaciteit. Gebruik de rekentool voor het in kaart brengen van de vermogensvraag en vraag niet meteen om de zwaarste aansluiting. En inventariseer de mogelijkheden van slim laden."

Verder lezen  

ü  Het Outlook-rapport staat hier.