Marktpartijen in gesprek over de Omgevingswet in Zeeland

De dag begon met een deskundige toelichting van Wico Ankersmit. Zijn presentatie had als titel “Van gewoon beter, naar STOER”, waarin hij de huidige situatie rondom de Omgevingswet belichtte. Ondanks dat de wet officieel van start is gegaan, wordt er al gesproken over mogelijke wijzigingen. De grote vraag is of de wet nu daadwerkelijk tot verbeteringen heeft geleid.

Ankersmit stelde dat het bevoegd gezag vaak meer bezig is met het repareren van kleine problemen, dan met het oplossen van de grote knelpunten die er daadwerkelijk toe doen. Hij benadrukte echter dat als marktpartijen en overheden de wet gezamenlijk zouden gebruiken zoals deze bedoeld is, de obstakels langzaam maar zeker weggenomen kunnen worden.

Met het oog op de toekomst is er een belangrijke deadline: in 2032 moeten alle omgevingsplannen volledig in werking zijn. Tot die tijd zullen de oude en nieuwe regels zich nog vaak met elkaar moeten verenigen. Ankersmit wees ook op het positieve aspect van de wet: de mogelijkheid tot maatwerk. Tegelijkertijd merkte hij op dat de drukte en het aantal regels de toepassing van dat maatwerk bemoeilijken.

In dit proces is het cruciaal dat gemeenteraden vertrouwen geven aan hun colleges en hen de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de wet gunnen.

Panelgesprek en discussie

Na de uitleg van Wico Ankersmit ging de zaal in gesprek met een panel, bestaande uit Janita van Gastel - Ernest, Jolanda van Koeveringe, Risto Louws, Nico Fierloos en Johan Aalberts. Het panel ging dieper in op de totstandkoming van de Omgevingswet en de uitdagingen die de inwerkingtreding met zich meebrengt. Ze gaven aan dat de wet, gezien het omvangrijke proces van meerdere jaren, niet in korte tijd perfect kan functioneren.

Er heerst nog steeds koudwatervrees bij zowel de overheid als de markt om de volledige mogelijkheden van de wet te benutten. Niemand wil immers als eerste geconfronteerd worden met juridische complicaties. De markt ervaart dat de procedures door de wet complexer zijn geworden, en dat de overheid vaak meer onderzoek doet dan nodig is, uit angst voor mogelijke fouten.

Een belangrijke conclusie uit het panelgesprek was de noodzaak om het vooroverleg effectiever in te richten. Het idee van een ‘stoplichtmoment’ werd voorgesteld: als alles groen is, zou de procedure eenvoudig moeten zijn. Op dit moment voelt het proces echter vaak als een eindeloze rotonde, die vertraging en onzekerheid veroorzaakt.

Gedeelde adviezen voor verbetering

Het doel van de bijeenkomst was om als marktpartijen gezamenlijk knelpunten te identificeren en concrete adviezen te formuleren die gedeeld kunnen worden met de Zeeuwse overheden. Er werd benadrukt dat zowel de markt als de overheid voor dezelfde uitdagingen staan en dat samenwerking essentieel is om Zeeland samen mooier te maken.

De concrete adviezen die naar voren kwamen waren onder andere:

• Zorg ervoor dat een kruimelgeval een kruimel blijft en voorkom overbodige onderbouwingen.
• Durf als partijen (samen) risico’s te nemen en wees bereid om dingen uit te proberen.
• Gemeenteraden moeten gedegen delegatiebesluiten nemen richting het college in de omgevingsplannen en meer vertrouwen tonen. Niet alles hoeft gedetailleerd geweten te worden.
• Bespreek de processen tussen markt en overheid op managementteam-niveau, en haal deze uit de politieke sfeer.
• Spreek een stoplichtmodel af om sneller en beter te werken.

Een leerzame middag

De bijeenkomst werd afgesloten met een positieve en waardevolle conclusie. Het was een bijzonder leerzame middag waarin marktpartijen en overheden hun ervaringen konden delen en gezamenlijk werkbare oplossingen konden bedenken. De organisatoren, Koninklijke Bouwend Nederland, afdeling Zeeland, en het Zeeuws Architecten Platform, kijken terug op een geslaagde middag waarin de samenwerking en dialoog centraal stonden.