Openheid is troef bij leerzame A1-excursie

Beperking van de uitstoot, dat was de ambitie van opdrachtgever Rijkswaterstaat bij de aanbesteding van de verbreiding van de A1 tussen Apeldoorn en Twello. Niet alleen voor Nederland uniek, maar zelfs wereldwijd niet eerder vertoond. Voor de vijfentwintig deelnemers aan de excursie (er was absoluut meer animo, maar de bouwplaats kon simpelweg niet meer gasten ontvangen) was natuurlijk dé vraag of het gelukt is, emissievrij werken. 

Omgebouwde diesels

De deelnemers werden om half vier ontvangen op het bouwterrein. Peter Gelink en Peter Meerman, voorzitters van respectievelijk infra platform oost en stedendriehoek Salland, verwelkomden de gasten. Vervolgens hees iedereen zich in een opvallend fel oranje pak voor het bezoek aan de bouwplaats. Met een busje werd het bijna 15 kilometer lange werkterrein bezocht. Er konden onder meer elektrische graafmachines en vrachtwagens worden bekeken en laadfaciliteiten bezichtigd. Een van de machinisten kon van alles vertellen over het werken met elektrisch materieel, hoe anders het is dan de vertrouwde dieselmachines en tegen wat voor problemen je daarbij zoal aanloopt. Kinderziektes, legden Steenbergen en Van Eersel uit. Toen Heijmans aan dit project begon, waren er helemaal geen elektrische graafmachines die krachtig genoeg waren voor een dergelijk werk. Heijmans kocht dieselmachines die door vakkundige partijen waren omgebouwd tot een elektrische variant. 

Legio uitdagingen

Gaandeweg de rondleiding over de bouwplaats, en ook naderhand in de bouwkeet, kregen de collega’s nog veel meer uitleg en toelichting. Over de enorme investeringen bijvoorbeeld die Heijmans voor dit project heeft moeten doen, de uitdaging om voldoende laadfaciliteiten te organiseren die ook nog eens op verschillende plekken langs het kilometerslange traject ingezet moesten kunnen worden. Legio opgaven en uitdagingen is het bedrijf tegengekomen bij zowel voorbereiding als uitvoering van de werkzaamheden. Waarom toch zoveel moeite op de hals gehaald?, was één van de vragen die naar voren kwam. Om te leren, luidde het antwoord. Als je weet dat de zero-emissie-eis er aan zit te komen, dan kun je maar beter zorgen dat je zo snel mogelijk weet hoe dat dan werkt. “Het duurzaamste is om de werkzaamheden niet uit te voeren, dan heb je geen uitstoot”, schetste Steenbergen het alternatief. Het is dus niet de aanpak die Heijmans koos. Van Eersel gaf de gasten mee dat dat het wel van wezenlijk belang is om je medewerkers in het verhaal mee te nemen. “Machinisten zijn immers dieselmachines gewend en dat werkt echt heel anders. Ze gaan met elektrisch materieel tegen allerlei onbekende zaken aanlopen. Bereid ze goed voor en zorg tijdens het werk voor goede begeleiding en ondersteuning.”

Pionieren en leren

Hoewel het wel de insteek van de opdrachtgever was, is het project niet volledig emissievrij uitgevoerd. Dat was vooraf bekend, Heijmans heeft bepaalde onderdelen van het project emissieloos aangeboden. Door verschillende problemen konden niet al die onderdelen emissieloos worden uitgevoerd. Erik de Jonge van Rijkswaterstaat gaf aan dat zij daar als opdrachtgever geen halszaak van hebben gemaakt. Net als voor Heijmans was het voor RWS immers ook pionieren en leren. “Je moet flexibel zijn en meedenken over andere oplossingen als het elektrisch niet kan.” Heijmans heeft gekeken naar alternatieven. Sommige dingen die niet emissieloos beloofd waren, zijn toch wel emissieloos uitgevoerd, daarnaast is op andere onderdelen juist weer meer verduurzaamd. Grote winst is vooral dat er heel veel is geleerd over het minimaliseren van uitstoot. Bijvoorbeeld dat je emissievrij materieel moet inzetten waar het kan en waar het slim is. Waar het teveel kost, kan soms meer winst worden behaald met circulaire aanpak, door materialen te hergebruiken.
Rond half zes werd de excursie afgesloten met een hapje en drankje. In twee uur tijd hadden de deelnemers niet alleen een heleboel geleerd over emissieloos bouwen, maar ook over openheid en transparantie.