ZZP
De zzp'er heeft sinds het begin van deze eeuw een enorme opmars gemaakt op de Nederlandse arbeidsmarkt, ook in onze sector. Steeds meer werkenden kiezen zelf bewust voor het zzp-schap en kunnen, mede door de krapte op de arbeidsmarkt, overal aan de slag. Steeds meer bouw- en infrabedrijven maken dan ook gebruik van zzp'ers en tegelijkertijd worstelen veel bedrijven ook met onduidelijkheid in regelgeving bij de inzet van zzp'ers.
Feiten en cijfers
Het aantal zzp'ers in onze sector is volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek de afgelopen tien jaar verdubbeld naar ongeveer 230.000. De sterk gestegen werkgelegenheid in de bouw en infra is dan ook grotendeels ingevuld door de zzp'ers. De gemiddelde tarieven liggen rond de € 50 euro per uur.
De enorme toename van het aantal zzp'ers in onze sector roept ook de vraag op of al deze zzp'ers over alle kenmerken beschikken van zelfstandig ondernemerschap. Zijn de zzp'ers verzekerd voor bepaalde risico's zoals arbeidsongeschiktheid? De huidige wet- en regelgeving geeft onvoldoende houvast voor ondernemers die gebruik maken van zzp'ers en ook voor de zzp'ers zelf.
Wet DBA
De bestaande wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) beoogt via het bijeenbrengen van bestaande maar versnipperde regels over zzp'ers, de inzet van deze groep enigszins in goede banen te leiden. Dat voornemen heeft echter alleen maar tot veel (politieke en maatschappelijke) kritiek en onrust onder opdrachtgevers en zzp'ers geleid. De blijvende onduidelijkheid en onzekerheid over de fiscale en arbeidsrechtelijke status van een zzp'er heeft tot kopschuwheid bij partijen geleid.
De onduidelijkheid heeft uiteindelijk ook geleid tot een "handhavingsmoratorium" hetgeen wil zeggen dat de Belastingdienst is gestopt met het controleren op de juiste inzet van zzp'ers. Dit heeft mogelijk ook geleid tot een toename van het aantal zzp'ers in Nederland en ook in onze sector.
Standpunt Bouwend Nederland
Flexibiliteit in onze conjunctuurgevoelige sector is en blijft noodzakelijk om op een gezonde manier te kunnen meebewegen in een steeds veranderend economisch landschap. Het werken met zelfstandige ondernemers (zzp’ers) is hierbij essentieel.
De echte zzp’er kenmerkt zich door vakkundigheid, gecombineerd met ondernemerschap en alle eigenschappen die daarbij horen. Bouwend Nederland pleit voor maximale helderheid en zekerheid vooraf voor het werken met zzp’ers, zowel voor de opdrachtgevers als voor de zzp’ers.
Politieke oplossingsrichtingen
Er is een breed politiek draagvlak om mogelijke misstanden bij het werken met zzp'ers te voorkomen en om ervoor te zorgen dat alle werkenden, dus ook zzp'ers, beschikken over een arbeidsongeschiktheidsverzekering en een oudedagsvoorziening.
Het huidige demissionaire kabinet heeft op basis van dit draagvlak verschillende maatregelen gepresenteerd langs drie lijnen:
- Gelijker speelveld De (financiële) verschillen tussen diverse contractvormen terugbrengen, onder andere door het afbouwen van fiscale voordelen, een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering en deelname aan een pensioenregeling.
- Verduidelijking van de regels bij de beoordeling van de arbeidsrelatie Verduidelijken wanneer wel en wanneer niet sprake is van een gezagsverhouding.
- Verbetering van de handhaving op schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst Samenwerking tussen de Belastingdienst en sectoren om onzekerheid en onrust op de arbeidsmarkt te voorkomen richting het opheffen van het handhavingsmoratorium. En het opheffen van het handhavingsmoratorium per 1 januari 2025.
Bouwend Nederland volgt al deze maatregelen op de voet en behartigt de belangen van de leden met behulp van de expertise van onze leden in de klankbordgroep zzp.
Uitwerking van de politieke oplossingsrichtingen
Inmiddels zijn al een aantal voorstellen gedaan door het huidige demissionaire kabinet en door de Belastingdienst.
Zo is er een Wetsvoorstel verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR) gepubliceerd. Klik hier voor meer informatie. Dit wetsvoorstel zou het huidige wettelijke kader moeten verduidelijken voor bedrijven en zzp'ers. Daarnaast is in het wetsvoorstel een minimumtarief opgenomen van rond de 33 euro per uur die geldt als indicatie voor een dienstverband als het tarief lager is. Dit wetsvoorstel zou in moeten gaan per 1 januari 2026 maar de verwachting is dat het wetsvoorstel in ieder geval wordt aangepast waarbij met name het onderdeel "inbedding" minder fors is opgenomen.
Bouwend Nederland heeft met behulp van de klankbordgroep zzp een reactie ingestuurd op dit wetsvoorstel.
Daarnaast is recent het Wetsvoorstel basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen gepubliceerd. Klik hier voor meer informatie.
In het kort staat in het wetsvoorstel dat iedere zzp'er dient te beschikken over een arbeidsongeschiktheidsverzekering waarbij de publieke basisverzekering maximaal € 195 euro per maand gaat kosten en die na een jaar 70% van het loon (tot maximaal het wettelijke minimumloon) uitkeert bij arbeidsongeschiktheid. Een zogenaamde "opt-out" is mogelijk zolang het alternatief minimaal gelijkwaardig is.
De Belastingdienst heeft informatie over haar handhavingsplan gepubliceerd. Klik hier voor meer informatie.
De afgelopen maanden heeft de Belastingdienst diverse verkennende gesprekken gevoerd met bouw- en infrabedrijven om knelpunten bij bedrijven inzichtelijk te krijgen. Bouwend Nederland zal de komende maanden diverse gesprekken voeren met de Belastingdienst over handhaving en de wijze waarop dit zal plaatsvinden.
Downloads bij politieke ontwikkelingen
Zekerheid met de modelovereenkomst
De huidige algemene en sectorale modelovereenkomsten bieden opdrachtgevers meer zekerheid. Belangrijk hierbij is echter wel dat ook feitelijk conform de modelovereenkomst wordt gewerkt en de geel gearceerde bepalingen in de modelovereenkomsten strikt worden opgevolgd.
Bouwend Nederland heeft haar eigen sectorale modelovereenkomst opgesteld. Voor het juiste gebruik van deze modelovereenkomst is tevens een uitgebreide toelichting bij de modelovereenkomst opgesteld. De modelovereenkomst is eind 2023 met enkele minimale aanpassingen verlengd, klik hier voor het ons nieuwsbericht hierover.
Download modelovereenkomst en toelichting
Ontwikkelingen
De komende weken en maanden zullen wij leden frequent informeren over de diverse ontwikkelingen zoals verwachte aanpassingen op het wetsvoorstel en de resultaten uit de gesprekken met de Belastingdienst.
We vragen onze leden om deze ontwikkelingen niet af te wachten en nu al aan de slag te gaan met "het dossier zzp". Met hoeveel zzp'ers werk je en welke zzp'ers kun je echt niet missen? Wordt altijd gewerkt met een goedgekeurde modelovereenkomst? En welke stappen kunnen bedrijven en zzp'ers zelf nog zetten om binnen wet- en regelgeving te werken.
Kortom: Kom in beweging!
Leden met vragen kunnen terecht bij Bouwend Nederland Advies en de regionale adviseurs.
Daarnaast is Bouwend Nederland Academy de training zzp aan het ontwikkelen, is een "praatstuk" in de maak om als bouw- of infrabedrijf het gesprek aan te gaan met je zzp'ers en wordt een checklist ontwikkeld met concrete maatregelen die bedrijven op korte termijn kunnen nemen. Houd onze website in de gaten om deze ontwikkelingen op de voet te volgen!